Przedszkolak

Zapraszamy wszystkich do obejrzenia filmiku, który zatytułowany jest Przedszkolak. Znajduje się on w linkach przez nas polecanych. Równocześnie zachęcamy do rozwijania umiejętności językowych, korygowania popełnianych przez siebie błędów.
Drodzy czytelnicy poszerzajcie swoją wiedzę, gdyż niewiedza sprawi, że nie długo wszyscy będziemy mówić jak przedszkolaki. A świat stanie się wtedy piękny i beztroski, a my mali.
Dziękujemy

Co zrobić, żeby NIE ROBIĆ! …………………….czyli zasady unikania błędów językowych:

1. błąd jest zawsze czymś niezamierzonym, a przed tym może obronić tylko świadoma i rzetelna praca, czyli BĄDŹ SUMIENNY
2. używaj tylko tych słów, których znaczenie nie jest ci obce lub jak wolisz korzystaj ze słownika np. Słownika wyrazów obcych ( do czego namawiamy)
3. korzystaj ze słownika ortograficznego
4. jeśli dany błąd wynika z twojego przyzwyczajenia ( a często tak jest) to zmień przyzwyczajenie
5. nie potępiaj regionalizmów
6. nie przesadzaj ,czyli nie mów za dużo tzn. ogranicz pleonazmy
7. nie cofajmy się do tyłu (pleonazm) i po przejrzeniu tej strony nie róbmy błędów językowych
8. aby wygrać ostatecznie starcie z błędami trzeba znać ich źródła

powodzenia

Świadomość językowa

Okazuje się, ze ludzie nie wiedzą czym jest błąd językowy, nie znają jego istoty i granicy. Zenon Klemensiewicz tak tłumaczy pojęcie błędu językowego: jest to odstępstwo od normy, a wszelka norma jest społecznym nakazem takiego właśnie, a nie innego zachowania się pod grozą sankcji.
Sankcją za błąd językowy może być :
- strach przed ośmieszeniem własnej osoby,
- lęk przed odrzuceniem kulturalnym,
obawa przed zlekceważeniem środowiska.
Osoba władająca w sposób sprawny i poprawny językiem, postrzegana jest przez społeczeństwo za człowieka wykształconego, jest on ceniony i poważny.
Zgadzamy się z twierdzeniem Klemensiewicza, że: Nie wystarczy powołać się na pewne wzorce i prawidła gramatyczne, ortograficzne albo pozycję słownikową. Stanowią one niezmiernie cenną dokumentację faktycznego stanu językowego w określonym czasie, dostarczają materiału ilustracyjnego i dowodowego w rozważaniach poprawnościowych, ale nie rozstrzygają ostatecznie i dostatecznie narzuconej w praktyce mówienia wątpliwości poprawnościowej.
Pamiętajmy, ze język ciągle ewoluuje, a te zmiany nie zawsze możemy odnaleźć w pozycjach słownikowych, ponieważ ich autorzy nie zdążyli ich zamieścić w sowich pracach.
Zenon Klemensiewicz dowodzi, że norma językowa wywodzi się z : współcześnie żywotnego, dostatecznie upowszechnionego i uznanego zwyczaju mówienia.
Człowiek kształtuje swoją mowę początkowo w domu rodzinnym i w środowisku towarzyskim, później w szkołach o coraz wyższym poziomie i przez całe swoje życie poprzez obcowanie z ludźmi, którzy poprawnie posługują się polszczyzną. Doskonalą oni swoje słownictwo wedle wzoru, którym jest mowa przekazywana tradycyjnie przez wieki, i która uznana jest za: polszczyznę ludzi wykształconych.
Klemensiewicz mówi o czynnikach socjalno - terytorialnych, które wpływają na owy wzór i na sam język. Każdy Polak, także ten wykształcony, może przyjmować cechy gwarowe swojego środowiska, tym samym przyczynia się do powstania prowincjonalizmu mowy inteligenckiej.
Na rozwój języka ma także wpływ działalność zawodowa, życie, środowisk grupowe. W ten sposób mogą powstawać nowe wyrazy i odmiany słów już istniejących. Inaczej mówi się w żargonie szkolnym, w slangu młodzieżowym, wśród sportowców, w mowie potocznej czy oficjalnej. Poprzez istnienie wielu typów mowy istnieją różne kryteria poprawności językowej.
Język zmienia się w czasie. Wyraźnie można to dostrzec sięgając po dzieła literackie różnych autorów z różnych epok i porównując je z mową dzisiejszą. poprzez tę zmienność czasową powstało zjawisko oboczności dwóch różnych formacji językowych. Można wymawiać dane słowo
na dwa sposoby, mogą istnieć dwie różne formy fleksyjne danego wyrazu.
Z współczynnikiem czasu wiąże się także panująca moda językowa danego okresu, która narzuca i reklamuje się krzykliwie, nieraz nachalnie, ale przelotnie.


Na podstawie:
Zenon Klemensiewicz, Składnia, stylistyka, pedagogika językowa, PWN, Warszawa 1982.

Po co??? Jaki tego sens???

Słuchając dzisiejszej polszczyzny wiele osób załamuję ręce, na poprawność językową mało kto zwraca uwagę, bo po co? Właśnie, pytanie „PO CO?” stało się w dzisiejszych czasach pytaniem egzystencjonalnym, ludzie nie umieją zrobić nic bez uprzedniego zadania sobie tego pytania. Więc wspólnie z koleżankami postanowiłam znaleźć odpowiedzi na pytanie dotyczące sensu może najpierw znajomości a potem umiejętności wyłapywania i poprawiania błędów językowych ( co wcale nie musi być takie trudne) .

Pierwszy powód:

Ludzie są świetnym „aparatem” wyłapującym błędy i wady u innych. Zatroszczmy się o siebie i nie popełniajmy błędów

Powód drugi:

Nie Bądźmy egoistami i dajmy się zrozumieć innym ludziom

Trzeci powód:

Chyba nikt nie lubi, gdy mu się zwraca uwagę, więc poznajmy normy językowe i unikajmy uwag, komentarzy i krytyki

Powód czwarty:

Dążenie do samodoskonalenia, możemy po prostu chcieć tego dla siebie

Powód piąty:

Ucząc się, dobrze wysławiając otoczenie ma o nas lepsze zdanie i odbiera nas jako ludzi wykształconych z wyższą kulturą

Oczko

FORMA NIEPOPRAWNA	FORMA POPRAWNA	RODZAJ BŁĘDU	WYJAŚNIENIE
Na dworzu	NA DWORZE	Błąd fleksyjny	Niepoprawna odmiana wyrazu
przyszłem	PRZYSZEDŁEM	Błąd fleksyjny	Niepoprawna odmiana czasownika
Większa połowa/ mniejsza połowa	POŁOWA	pleonazm	Połowy są równe
Pisze na plakacie	JEST NAPISANE	błąd składniowy	Samo się nie pisze, ktoś musi napisać!!!
wziełem	WZIĄŁEM	Błąd fleksyjny	Zła odmiana czasownika. W odmianie zamiast ę powinno być ą
Zwycięstwo z	ZWYCIĘSTWO NAD	Błąd frazeologiczny	Zwycięstwo można odnieść tylko nad czymś
Cofać się w tył	COFAĆ	pleonazm	Użycie uzasadnione, jeżeli ktoś potrafi cofać się w przód
umią	UMIEJĄ	Błąd fleksyjny	Niepoprawna odmiana czasownika
Oglądać telewizor	OGLADAĆ TELEWIZJĘ	Błąd fleksyjny	Forma oglądać telewizor jest poprawna gdy oglądamy telewizor w sklepie RTV przed zakupem
Sam osobiście	OSOBIŚCIE	pleonazm	Obie formy wykluczają się, gdy mówimy osobiście to wad
Tą książkę	Tę książkę	błąd fleksyjny	powinno być tę, taka jest bowiem przyjęta forma dla biernika liczny pojedynczej;
Wracać z powrotem	WRACAĆ	pleonazm	Samo wracać wystarczy, wyraz tez ma zakodowane z powrotem, nie trzeba tego dodawać
Na całe szczęście	Całe szczęście	Błąd frazeologiczny	Całe szczęście wystarczy, nie trzeba dodawać na
Puszkę z Pandorą	PUSZKA PANDORY	Błąd frazeologiczny	Poprawne wyrażenie jest bez spójnika „z”
Droga cena	WYSOKA CENA	Błąd leksykalny	Cena może być wysoka, natomiast w sklepie może być drogo
Umie / rozumie	Umiem / rozumiem	Błąd fleksyjny	Poprawna forma czasowników umieć i rozumieć dla 1. osoby liczby pojedynczej to UMIEM i ROZUMIEM
Dzień dzisiejszy	DZIEŃ, DZIŚ	pleonazm	Ulubione powiedzonko polityków, nie musimy precyzować, m.in. mamy po to słowa wczoraj, dziś i jutro
Kult dla	KULT	Błąd leksykalny	Słowo „kult” łączy się bezpośrednio z dopełniaczem i nie potrzebujemy już nic dodawać
Występuje brak	BRAKUJE	Błąd leksykalny
Brać na męża/żonę	BRAĆ ZA MĘŻA/ ŻONĘ	Błąd leksykalny	Poprawnie powinniśmy powiedzieć brać za…
Kompletne fiasko	FIASKO	pleonazm	Fiasko jest czymś całkowitym więc kompletnym
W miesiącu sierpniu	SIERPIEŃ	pleonazm	Każdy przecież wie, że sierpień to miesiąc
Na szczerym polu	W SZCZERYM POLU	Błąd frazeologiczny	Poprawne wyrażenie zawiera w sobie przyimek „w”

ZAGRAJMY W OCZKO

Jest to już nasz przedostatni post, zapraszamy do zabawy. Otóż grać mogą wszyscy chętni na naszym blogu umieszczamy tabele składającą się z 21 wierszy (stąd to oczko) jednak tabela jest jednak wyłącznie pomocą, swego rodzaju szablonem do dalszego grania. Gra polega na własnym tworzeniu takich tabel, w celu zgłębiania wiedzy na temat błędów językowych. Więc POBAW SIĘ W KREATORA I STWÓRZ SWÓJ KANON BŁĘDÓW KTÓRE DOPROWADZAJĄ CIĘ WPROST DO BIAŁEJ GORĄCZKI

ŻYCZYMY WYGRANYCH

PS. Najfajniej szuka się pleonazmów

Edward Breza, Niektóre częstsze błędy językowe, Polonistyka , s. 42 – 48

Kula Edward , O kłopotach z błędami językowymi i stylem, s. 58 – 63

B. Dunaj, Zasady poprawnej wymowy polskiej, „Język Polski” 2006, z. 3, s. 161-172.

Poznać lepiej...

Katarzyna Kłosińska, Formy i normy czyli poprawna polszczyzna w praktyce, Warszawa 2001.
Marta Łosiak, Polski bez błędów, Park Edukacja 2008.
Bartek Chaciński, Totalny słownik najmłodszej polszczyzny, Kraków 2007.
Barbara Pedzich, Język polski 365 ćwiczeń ze słownictwa, Warszawa 2007.

Moda na głupotę

Częściej słyszymy coraz to dziwniejsze słowa, rozmaitsze połączenia wyrazowe niż ładne i poprawne zdania w języku polskim. Nikt nie powie np. przepraszam tylko wszyscy sorka lub jeszcze gorzej sorki (żołądek mi się ściska jak słyszę to). Najgorsze jest to, że poprawne mówienie jest coraz mniej akceptowane w społeczeństwie polskim, gdy ktoś poprawnie mówi jest po prostu wyśmiewany w grupie, której członkowie nie znają norm językowych. I teraz pytanie co robi taka osoba, ma dwa wyjścia albo mocno zostaję przy swoim zdaniu i konsekwentnie poprawia osoby w swoim otoczeniu lub przyłączą się do reszty i zapomina o normach językowych. Niestety aby się wybić z grupy potrzeba bardzo silnej osobowości i takiej wytrwałej w dążeniach. Mam nadzieję że mocnych i stanowczych jednostek jest więcej i osoby walczące o poprawność językową nie będą osamotnione w działaniu. Wyżej wspomniałam o walce…. Może sprecyzujmy przeciwnika? Otóż walczymy z błędem, który pojawia się mimowolnie, wynika z przyzwyczajenia, z utartych wzorców, a często też z lenistwa i niechlujstwa językowego. Walka będzie trudna, gdyż naprzeciw nam stają tacy przeciwnicy jak np. seriale telewizyjne, a mianowicie seriale komediowe. Śmieszne i owszem, ale na krótko (przynajmniej dla mnie), nie staję tu jako Obrońca języka, który zakazuje oglądania telewizji, lecz błagam nie zamieniajmy się w bohaterów owych seriali. Śmiesznie brzmi, ale czy nieprawdą jest że często powtarzane kłamstwo staję się prawdą, tak tez jest z błędami, otóż CZĘSTO POWTARZANY BŁĄD STAJE SIĘ NORMĄ. Nie dopuśćmy do tego, bo staniemy się językowymi ignorantami i umysłowymi śmietnikami.
Dla potwierdzenia małych walorów przytoczonych przeze mnie programów, podam kilka przykładów wypowiedzi bohaterów:

W prywatnej, własnej toalecie publicznej.

Matka, ani razu na mnie nie krzykła.

Nie chcem, ale muszem.

Usłem sobie na fotelu i mnie okradli.

Pieniądze leżą w gazecie kobito.

Bardziej najważniejszy jest honor.

Niech mnie babka nie kompromisuje, bo babkę do ZOO oddam.

Przyszłem się spytać o oceny z dyktanda.



Na podstawie popularnych seriali telewizyjnych i wiedzy własnej.

Kilka pytań do...

Kilka pytań do prof. dr hab. Małgorzaty Łoboz, wykładowcy Historii literatury polskiej i powszechnej na Uniwersytecie Wrocławskim oraz w Kolegium Nauczycielskim im. Grzegorza Piramowicza we Wrocławiu.

Czy rozmawiając z inną osoba, która popełnia błędy językowe, rzutuje to na zdanie Pani Profesor, na temat tej osoby?
Na pogląd wartościujący pewnie nie, ale po tym jak dana osoba mówi, to jestem w stanie wywnioskować bardzo wiele kwestii na temat tej osoby - przede wszystkim poziom
wykształcenia.

Dlaczego popełniamy błędy językowe?
No, to jest pytanie bardzo szerokie i bardzo trudne < śmiech>. Dlaczego popełniamy błędy językowe? Ja myślę, że w ogóle od wczesnej edukacji to się bierze, ale też na pewno jest to jakiś powszechny zwyczaj językowy. Nie tyle media, ile częste stosowanie tych samych błędów jednak utrwala użytkownika języka, właśnie wiedze o błędach . W związku z tym, my popełniamy te błędy, które słyszymy gdzieś tam. Słyszymy w domu, słyszymy na ulicy i to bardzo często bezwiednie i nieświadomie popełniamy te błędy. Ja na przykład do dziś
– ponieważ jest to mój nawyk językowy - mówię „ zjeść pomarańcz”, a nie „pomarańczę”.
A powinnam powiedzieć „ zjem pomarańczę”. A dlaczego tak mówię, ponieważ moi rodzice cały czas tak mówią. Cały czas od dzieciństwa tak słyszę. I w związku z tym, że mam świadomość, że poprawnie powinno być „ zjeść pomarańczę”, to mówię
„ pomarańcz”, ponieważ tak cały czas mówi się w moim domu, i to się zakorzenia, i to się utrwala.

Jak unikać błędów językowych?
To jest właśnie najlepszy dowód, że niektórych w ogóle nie można uniknąć. My mamy podręcznik stylistyki polskiej. Mamy różne słowniki, po które sięgamy, gdy piszemy tekst. Staramy się by tekst był poprawny i staranny. Dokonujemy różnych korekt. Zależy to od ogólnej erudycji, od oczytania. Należy czytać, i to tę literaturę wysokoartystyczną, żeby wyrobić sobie sprawność językową. Błędy korygujemy w miarę edukacji.

Jaki błąd razi Panią najbardziej?
Musiałabym się zastanowić. Już wiem! Na pewno to! Najbardziej razi mnie stosowanie przez studentów wyrazu: bazować. Jest to przeokropny rusycyzm, stosowany w referatach, pracach pisemnych. Jakiś motyw bazuje na czymś. Łatwiej i ładniej brzmi, ze coś jest wpisane w coś.
I to mnie irytuje.


Dziękujemy serdecznie Pani profesor za poświecenie nam cennego czasu, i udzieleniu odpowiedzi na nasze pytania.

Rozwiązanie ćwiczeń językowych

Rozwiązanie zadań

Zad. 1
a) Zdanie niepoprawne
b) Zdanie niepoprawne
c) Zdanie poprawne
d) Zdanie niepoprawne
e) Zdanie niepoprawne

Zad. 2
a) Do Kmicica przyszli stary Kiemlicz i synowie.
b) Siedmioro dzieci bawiło się w parku.
c) Dlaczego nie poszedłeś do sklepu?
d) Wczoraj byliśmy we Wrocławiu.
e) Zawarła związek małżeński z Tomaszem Cierpiszem.

Zad. 3
a) 1 - c
b) 2 - d
c) 3 - e
d) 4 - a
e) 5 – b

Mamy nadzieję, że wszystkim chetnym pomyślnie wypadła próba ćwiczeń.